vrijdag 7 januari 2022

Met havo 4 een klasse - klassenreader maken! Contextrijk of niet?


Vandaag ga ik dat idee uitwerken. 

Natuurlijk is dit niet iets nieuws, maar dat met die recensies vind ik weer wel vernieuwend en ik vind dat het lang geleden is dat ik zoiets activerends gedaan heb. Dus ik ga ermee aan de slag. 

Voor de toetsweek gaan ze een recensie schrijven over het door hen tweede gelezen boek. Daarna laat ik de leerlingen  deze recensie herschrijven en mogen ze deze dus verfraaien met het oog op publicatie voor havo 4. 

Er moet een redactie komen die zorgdraagt voor de randvoorwaarden die bij de reader horen: kaft, titel, voorwoord, volgorde recensies. 

Het mooie van deze opdracht vind ik dat de leerlingen elkaar hopelijk motiveren om lezen interessanter te maken, en niet alleen omdat het moet. Ik denk dat deze manier van verbinden helpt. Tegelijkertijd zijn ze aan het schrijven en zijn ze aan het documenteren. Ook kijken ze kritisch naar eigen werk. 

Wat misschien nog wel het belangrijkste is: ik vind deze opdracht redelijk contextrijk. 

Ik bedenk me nu dat ik er ook de theorie in op laat nemen: Wat is een recensie? Hoe schrijf ik een recensie? En ik heb drie klassen: zal ik er één grote bundel van maken? Of drie verschillende? 

Ik ga dat nu even op een rijtje zetten. 


Het zoveelste boek over literatuur(geschiedenis): wat een toegankelijk en mooi boek is dit!

 

Rond 2012 kreeg ik les van Bas Jongenelen aan de opleiding Master Nederlands bij Fontys in Tilburg en ik kende de enthousiaste verteltrant van deze docent al. Ik vond de manier waarop hij boeken met elkaar verbond en hoe hij daarover vertelde fascinerend. Alle studenten hingen aan zijn lippen en elk verhaal beleefde je mee, alsof je er zelf een rol in speelde. Ik zal deze inspirerende docent en zijn lessen nooit vergeten. 

Laatst heb ik nog naar twee podcasts geluisterd, waarin hij ook weer inzicht geeft over literatuur en waarin hij vertelde over zijn geschreven boek, hier links afgebeeld. Een paar uitspraken: 'Elk boek kun je zien als een 'mop' , een verzinsel' - natuurlijk bracht de heer Jongenelen nuances aan en 'Een boek, een verhaal dus, gaat altijd over iets bijzonders, iets nieuws, anders hoeft er geen boek over geschreven te worden. Dan wordt het niet verkocht en niet gelezen'. 'Nu is een gebruiksaanwijzing bij een apparaat geen literatuur, maar wie weet wordt deze over een paar eeuwen wel als literatuur gezien'. Prachtig, zoals hij 'Er staat een paard in de gang' van André van Duin vertaalde naar meerdere interpretaties met onder andere als 'onderpand' dat dieren in de middeleeuwen door hun instinct, hun natuurlijke drift, symbool staan voor het seksuele. Natuurlijk kan er ook gewoon een echt paard in de gang staan, maar waarom is dan 'buurvrouw Jansen', en niet 'buurman Jansen'? Zo had ik er nog nooit naar gekeken en ik dwaalde weer af naar zijn lessen literatuurgeschiedenis, rond 2012. Wat kan Bas Jongenelen vertellen! 

Ik heb veel boeken die over literatuurgeschiedenis gaan, maar dit boek is zo toegankelijk en luchtig geschreven en tegelijkertijd geniet ik terwijl ik het lees:  het prachtige literaire jargon en zijn  woordgebruik en associatieve zinnen, die ongedwongen in elkaar overlopen: van het ene landschap van woorden ga je vloeiend over  naar het andere landschap. Ik prevaleer Basisboek historische letterkunde boven alle andere werken. Ik ga 'Basisboek historische letterkunde' in mijn lessen dan ook een plekje geven. 

Ik kwam op dit boek door het recente artikel uit het NRC:






 

zondag 2 januari 2022

'We are Lady Parts': een prachtige serie over diversiteit, samenwerken,.., en het op zoek zijn naar jezelf.



'We are Lady Parts' zou iedereen moeten kijken. Ook voor leerlingen vanaf de derde is deze serie een aanrader, omdat veel aspecten/vraagstukken en de manier waarop 'de idee' uitgedragen wordt,  actueel zijn:  accepteer de ander zoals ie is, accepteer jezelf, je bent niet alleen, ..., en wat de titel van deze tekst aangeeft: de serie laat je nadenken over de zoektocht naar wie je bent. Het is ook oké om daarbij soms andere beslissingen te nemen die indruisen tegen wat je zelf wilt, of tegen wat anderen van je verwachten. Uiteindelijk gaat het om zelfacceptatie. Dit is dus materiaal voor burgerschap op school en voor de leerlingen om over zichzelf en na te denken en om stil te staan bij hun rol in de maatschappij en hun verantwoordelijkheid daarbij ten aanzien van de anderen in de maatschappij. 

Van de muziek ben ik geen fan, maar als kunstuiting bij 'de idee' is deze muziek met haar teksten en uitvoering perfect. Wat ik vooral heel mooi vind, zijn de dialogen en is de nadruk die op vriendschap ligt. Deze serie vormt ook een tegengeluid van wat we al een paar jaar missen: verbinding in plaats van polarisatie. Dat zorgt dan tevens voor een verruiming van positieve persoonlijkheidsontwikkelingen in de maatschappij, zoals ik ernaar kijk. Bijzonder knap van de schrijfster Nina Manzoor is dat ze meerdere lagen raakt, wat terug te lezen is in het volgende artikel: 

Nida Manzoor: schrijfster van 'We are Lady Parts' en de winnares van Rose d'or Awards. Het gaat om de acteurs die op meerdere gebieden erg getalenteerd zijn . Wat de serie met de kijker doet, dan gaat het om de gelaagdheid van het aanwezig zijn van stereotiepe beelden in de maatschappij: daarmee wordt op een vaker komische maar ook af en toe dramatische manier mee afgerekend. Dat geeft een bevrijdend gevoel en doet wederom eer aan verbinding. 

Nu is 'We are Lady Parts' te  volgen op NPO+ en deze serie is volgens mij ook online te vinden. 

En dan nu het onderwijs
Hoe zou ik deze serie inbedden? Het is niet gebruikelijk om te werken met series die veel tijd in beslag nemen en toch wil ik deze uitdaging aangaan, omdat 'We are Lady Parts' veel pedagogisch en didactisch materiaal oplevert. 

Zo zie ik het nu voor me. Als een pilot neem ik havo 4. Ik zou drie weken lang elke week twee afleveringen op school bekijken en deze bespreken met de leerlingen. Ik zou ze het liefst ook thuis laten kijken, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid. 

Dan ontstaat er een scala aan mogelijkheden die je met deze serie zou kunnen doen. Ik hoop dat we het kunnen gaan hebben over verschillende talenten in de klas: van het kunnen schrijven van liedjes tot en met muziek maken, dans, acteren en je zou er samen iets mee kunnen ontwikkelen. Dit zou vakoverstijgend kunnen zijn met CKV of andere creatieve lessen. Ook is het 'een must' om te praten over 'fake news' en hoe de lezers van dit nieuws ermee omgaan. De journalist in de serie speelt daar een belangrijke rol in. Dan zouden andere onderwerpen kunnen zijn: praten over diversiteit en het stereotiepe denken. Bij het mentoruur zouden we het kunnen hebben over de persoonlijke ontplooiing en dromen: ben je ergens in gefascineerd en zou je dat willen bereiken? Ook zouden gesprekken  gewoon kunnen gaan over het in jezelf geloven en het halen van je diploma en nadenken over wat je wilt na de havo. 

Bij Nederlands zou ik deze serie kunnen verbinden aan literatuur: kies een boek dat gaat over diversiteit, het io zoek zijn naar jezelf, vriendschap, et cetera,  en daar zou ik groepspresentaties aan kunnen verbinden. Dat zou samen kunnen gaan met het eerste idee: creëer samen een geheel waarbij poëzie, muziek en drama onderdeel van uit kunnen maken. Dit zou zelfs uit kunnen groeien tot een thematische middag of avond waarbij identiteit en talentontwikkeling centraal staan. 


Mijn onderliggende visie
Met zoveel vaardigheden en creatief bezig zijn, waarbij intrinsieke motivatie de boventoon voert, is er sprake van uitdagend leren. Samen en in en buiten de lessen om zijn we bezig creaties te maken van onderwerpen die er echt toe doen. Elementen die onderdeel uitmaken van de ontwikkeling van adolescenten naar volwassenheid in een maatschappij die werkt middels verbonden zijn en waarbij op een positieve opbouwende manier met elkaar omgegaan wordt. 

De nadruk ligt niet meer op het moeten presteren, maar samen er wat van maken. We zijn samen aan het leren. Natuurlijk houd ik de einddoelen en domeinen, ook leerlijnen, nauwgezet in het oog. Dat is juist de uitdaging! Ik verwerk deze in dit soort lessen, in samenwerking met andere docenten van allerlei vakken. Ja, dit is op zich ook mijn droom en mijn talent, als ik dat zo mag zeggen. Maak leren uitdagend. Leg niet de nadruk op prestatiedrang, maar combineer het cognitieve met het persoonlijke met het idee dat iedereen waardevol is. In de maatschappij hebben we elkaar namelijk nodig en iedereen is gelijkwaardig, dus waarom zouden we een elkaar beconcurrerend systeem niet kunnen verwisselen met 'samen naar de top' en dan echt doen aan maatwerk. In principe draag ik die boodschap in mijn lessen uit. 

Met nadruk zeg ik erbij dat alle onderdelen aanwezig zijn: van de noodzakelijke vaardigheden op het gebied van lezen, schrijven, presenteren, debatteren en ga zo maar door. Het idee is: onderwijzen doen we samen. Zo'n serie als 'We are Lady Parts' brengt mij weer bij wie ik zelf als docent ben: er willen zijn voor de leerlingen met het vak Nederlands als invalshoek en met creatie als mijn drijfveer. 

Meer informatie over de serie: 










Met havo 4 een klasse - klassenreader maken! Contextrijk of niet?

Vandaag ga ik dat idee uitwerken.  Natuurlijk is dit niet iets nieuws, maar dat met die recensies vind ik weer wel vernieuwend en ik vind da...